نظر فقهی علماء درباره عید نوروز:
۱)آیت الله خمینی:
عید نوروز هم عید ملی است و اسلامی نیست لکن اسلام هم مخالفتی با او ندارد. و در جایی دیگر می فرماید: عید نوروز عید باستانی است اما تمام برنامه های اعیاد اسلامی جزء دین اسلام بوده و شارع مقدس آنها را به طور کلی امضا می کند؛ همچنین اعیاد اسلامی متعلق به تمام مسلمانان جهان است ولی عید نوروز یک عید دینی نیست اگرچه بعضی از اعمال خوب در آن انجام می شود که مورد تأیید اسلام است ولی عید نوروز متعلق به چند کشور از جمله ایران می باشد ولی جهانی نیست.[۱]
۱٫ صحیفه نور، امام خمینی، ج۱۷ ، ص ۲۱۵
۲)آیت الله خامنه ای:
نظر حضرتعالى راجع به عید نوروز چیست؟ آیا همانند عیدهایى كه مسلمانان آنها را جدى مىگیرند مثل عید فطر و قربان، از نظر شرعى ثابت شده است یا اینكه فقط روز مباركى محسوب مىشود مثل روز جمعه و مناسبتهاى دیگر؟
هر چند نصّ معتبرى مبنى بر اینكه عید نوروز از اعیاد دینى یا ایام مبارك شرعى باشد، وارد نشده است، ولى جشن گرفتن و دید و بازدید در آن روز، اشكال ندارد، بلكه از این جهت كه صله رحم مىباشد مستحسن است.
آیا آنچه راجع به عید نوروز و فضیلت و اعمال آن وارد شده، صحیح است؟ آیا انجام آن اعمال(اعم از نماز و دعا و غیره) به قصد ورود جایز است؟
انجام آن اعمال به قصد ورود، محل تأمل و اشكال است، بله انجام آنها به قصد رجاء و امید مطلوب بودن، اشكال ندارد.
۳)آیت الله مکارم شیرازی:
(سوال) من طلبه هستم و با چند نفر دیگر از طلاب در مورد عید نوروز تحقیقاتی انجام داده ایم و طبق گفته علمای رجال و درایه، حدیثی که شیخ طوسی (رحمة الله) در مورد عید نوروز ذکر کرده اند معتبر نمی باشد زیرا اولاض خبر واحد است و به حد تواتر نرسیده، ثانیاً منبع آن کتابی قوی نیست چون در کتاب دعاییه ایشان ذکر شده نه در کتاب فقهیه ایشان. در ضمن اصل کلمه ی عید یعنی بازگشت. این بازگشت در حالیست که ریشه ی این عید به آیین زردشتیان باز می گردد. حال سوال این است که نظر فقهی و نظر محققانه ی شما در این مورد چیست؟
(جواب) ما برای عید نوروز جنبه ی شرعی قائل نیستیم بلکه یک قرارداد عرفی است که آثار مطلوبی دارد و از آثار نامطلوب آن نیز باید پرهیز گردد.
(سوال) من شنیده بودم که شما گفته بودید نوروز بی اساس و سطحی است و مسلمانان را از آن بر حذر داشته اید. من می خواستم بدانم که آیا این جمله را شما گفته اید یا نه و این که نظر شما درباره ی نوروز چیست؟
(جواب) عید نوروز جنبه های مثبت و منفی متعددی دارد. جنبه های مثبت آن نظافت، صله رحم، کمک به اقشار ضعیف و کم درآمد و مانند آن است و جنبه های منفی آن، مراسم خرافی چهارشنبه سوری، سیزده بدر، تشریفات کمرشکن، چشم و هم چشمی، مسافرت های گناه آلود، شکستن مرز محرمیت ها و امثال آن می باشد. حال اگر به جنبه های مثبت آن پرداخته شود و از جنبه های منفی آن اجتناب شود طبق روایت مزبور عید نوروز طبیعی، عید تشریعی هم می شود و اگر خدای نکرده بر عکس شود از منظر حضرت علی (علیه السلام) چنین روزی عید نخواهد بود.
(سوال) آیا این درست است که دین اسلام عید نوروز را محو کرده است؟ با توجه به روایت امام موسی کاظم (علیه السلام) چرا باید دین اسلام عید نوروز را رد کند؟ آیا نمی شود ما تمام سنت های کشورمان را که مربوط به زمان هخامنشیان است داشته باشیم و شیعه هم باشیم؟
(جواب) عید نوروز فرصت مناسبی برای صله رحم و نظافت و امثال آن و تفکر در مورد عظمت خدا در نو شدن طبیعت است ولی اگر به کارهای خرافی نظیر مراسم چهارشنبه سوری و سیزده بدر دچار شود، قطعاً مورد رضایت خداوند نخواهد بود.
(سوال) ما امسال سبزه عید نوروز را به شکل اسم های پنج تن مثلاً «یا حسین» درآوردیم و چون آن ها را روز سیزده بدر همان جا می گذاریم، آیا مشکلی ندارد؟ اگر مشکل دارد با سبزه ها چه کار کنیم؟
(جواب) در صورتی که بی احترامی و هتک حرمت شود، جایز نیست و بهتر است در محلی قرار دهید که بی احترامی نشود.
(سوال) آیا نحس بودن عدد ۱۳ مورد قبول فرهنگ شیعه است؟ جایگاه نوروز و شادی در فرهنگ شیعه چگونه است؟
(جواب) سیزده بدر ریشه شرعی ندارد و از خرافات است ولی تفریح سالم و خالی از گناه بدون اعتقاد به نحس بودن سیزده، اشکالی ندارد.
۴)آیت الله العظمی صافی گلپایگانی:
نوروز از اعیاد اسلامی نیست هر چند در بعضی روایات دستور دعا و غیره وارد شده باشد.
مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید، ج ۵، ص ۶۸
۵)آیت الله العظمی بهجت(ره):
در روایات برای نوروز وجهه دینی و شرعی داده نشده، فقط نوشته شده که در نوروز این جریانات اتفاق افتاده و مرحوم مجلسی دعا نقل کرده است.
۶)آیت الله العظمی سیستانی:
صحت آنها ثابت نیست.
الأقل:
ماهر الفرحاني الصيمري.
۱۹/رمضان/۱۴۳۷
قم المقدسة
